De realiteit

Wat hebben jullie bereikt? Zijn jullie initiële uitgangspunten veranderd en waarom? Waar of hoe hebben jullie moeten bijsturen?

Gerd Van Den Eede: We bakenden twee doelgroepen af om de systeembarrières en hefbomen rond leven, leren en werken gedetailleerd in kaart te brengen via de methode van de systeemanalyse en de causaalanalyse. Deze instrumenten had ESF onder de aandacht gebracht in het kader van de reflexieve monitoring. Met deze hefbomen en barrières zijn we aan de slag gegaan in kleine experimenten, noodgedwongen online waardoor we zelf heel wat barrières moesten overwinnen en flexibel onze doelstellingen bijstellen.

• NEET-jongeren (15-24): NEET staat voor ‘Not in Education, Employment or Training’. Deze jongeren volgen geen formele opleiding, zijn niet aan het werk. ‘They love to learn, but they hate school’, wat maakt dat hun talenten onderbenut worden.Meer over ‘inclusie in cocreatie’ lees je hier.
• SPITSUUR-generatie (25-45): hooggeschoolden die ‘veel willen’: werken, bijleren, hobby’s, een gezin, aandacht voor vrienden en familie. Ze willen impact creëren maar botsen op een gebrek aan (priori)tijd.

Beide doelgroepen waren vertegenwoordigd in alle groepen maar de spitsuurgeneratie hebben we niet specifiek benaderd.

Ontwikkeling van drie experimenten

Turnhout: verkleinen digitale kloof

Filip Burgelman: In het voorjaar 2021 brachten we een diverse groep Turnhoutenaars vijf keer 2,5 uur digitaal samen. Via de methode van design thinking zochten we naar out-of-the-box oplossingen om de digitale kloof voor (senior) burgers in Turnhout te verkleinen. We wilden hiervoor digitaal vaardige (NEET)-jongeren mee inschakelen als adviseurs. We hadden voor ogen dat zij kleine pakketjes digitale vaardigheden zouden kunnen bieden. Hier hebben we heel veel energie gestoken in het samenbrengen van vertegenwoordigers uit de quintuple helix. Het bleek echter heel moeilijk om er jongeren bij te betrekken. Uiteindelijk zijn we dan toch eens live kunnen samenkomen voor een co-creatiesessie.

We gaven daar onze eigen studenten de touwtjes in handen. Dat werkte wel heel goed. Veel jongeren hebben immers een afkeer van alles wat met ‘school’ te maken heeft, alhoewel ze heel leergierig zijn. Toen zij echter met hun peers, onze studenten dus, samen konden nadenken en werken, liep dat wel heel goed. Toen is er het idee van een digitale klusjesdienst ontstaan, geïnspireerd op het systeem van de dienstencheques. De bedoeling was dat je op het ogenblik dat je met een (digitaal) probleem zit, onmiddellijk de hulp van iemand kan inroepen. Een soort van Deliveroo dus met snelle oplossingen voor digitale problemen. Dat idee is echter in de conceptuele fase blijven zitten.

Mechelen: hangjongeren in Karmelietentuin

Filip Burgelman: In Mechelen zochten we een oplossing voor het probleem dat veel mensen uit de buurt last hadden van zogenaamde ‘hangjongeren’ die overlast veroorzaakten. De stad Mechelen was zich daarvan bewust, maar in hun ogen was dit een te klein probleem om er zich intensief mee bezig te houden. Terwijl de buurt het probleem te omvangrijk vond om er zelf iets aan proberen te doen. Daarom hebben we een ‘hub’ gezocht en gevonden in Avansa. Iedereen van de betrokkenen is welkom om, samen met onze studenten, mee te komen zoeken naar een oplossing, of ook gewoon om informatie te delen of feedback te geven. Vanuit hun opleiding interactive multimedia design konden studenten daaraan werken en er zijn nu vier concepten in uitwerking. Hier hebben we goed geïllustreerd dat leren overal kan gebeuren, niet alleen maar in een onderwijsinstelling. Wat zij hier afleveren, als digitale productontwikkelaars, en op basis van de input van buurtbewoners, hadden zij niet kunnen afleveren als zij alleen maar vanuit de hogeschool hadden gewerkt.Meer over ‘wendbare ruimte voor leren’ lees je hier.

Dat bevestigden onze studenten ook. Eén van de concepten noemden ze Studio Scharnier. Ze verzamelen daarvoor beelden, foto’s, muziek, filmpjes, enzovoort op een eigen platform en ze werken daarvoor samen met de jongeren die door de buurt als een probleem worden ervaren. In samenwerking met de hogeschool kunnen de jongeren zo op een modulaire manier deelcompetenties verwerven betreffende bv. digitale beeldtechnieken, storytelling enzovoort. Ze worden co-creator van hun eigen buurtgebonden cross-media platform. Je zou het een beetje kunnen vergelijken met het TV-programma Radio Gaga. We hopen dat deze jongeren in de toekomst de Studio zelf in handen nemen zodat zij iets om handen hebben en geen nood meer voelen om overlast te veroorzaken en zelfs medezeggenschap krijgen over de buurt.

Lier: opleiding tot barista

Myriam Heeremans: Vanuit VOKA willen wij graag de schotten neerhalen tussen werkgevers en de bedrijfswereld en onderwijsinstellingen. In Lier zat VOKA ook in de stuurgroep ‘ongekwalificeerde uitstroom’ van de stad. Van daaruit sprak ik ondernemers aan of zij geen idee hadden dat zou kunnen uitgevoerd worden in een congrescentrum dat daar in de maak is. Want in het project hebben wij altijd vooropgesteld dat iedereen van de partners met een idee kon komen, dus ook de ondernemers. Vanuit de stad wil men Lier als koffiestad op de kaart zetten. Een van de ondernemers kwam dan met het idee om jongeren als barista op te leiden. Deze onderneemster is aan de slag gegaan door eerst te proberen alle partners uit het quintuple helix model samen te brengen. We hebben samenwerking gezocht met het lokaal bestuur, met ondernemers, ook met partners uit het (volwassenen)onderwijs.Meer over ‘Samen organiseren voor transitie’ lees je hier. Samen met de collega’s van Thomas More hebben we een design thinking traject opgezet. Ook daar bleek het moeilijk om jongeren mee te krijgen in het traject. En we merkten ook dat ondernemers al een bepaald idee in gedachten hadden dat moeilijk was om los te laten.

Vaststellingen

Filip Burgelman: Het betrekken van NEET-jongeren bleek uiterst moeilijk. We konden hen niet rechtstreeks bereiken, en moesten via hun begeleiders (bv. straathoekwerkers of het jeugdhuis) gaan om hen warm te maken om deel te nemen aan onze projecten.Meer over ‘inclusie in cocreatie’ lees je hier. Die diensten schatten de drempels voor de jongeren vaak als te hoog in. In het derde projectjaar hebben we daarom gekozen om samen te werken met Arktos vzw.

De methodiek van design thinking werd uitgewerkt om (a) op afstand en (b) in een sterk gereduceerd tijdsbestek te kunnen uitgevoerd worden. Het is mogelijk gebleken (weliswaar met een homogeen en getalenteerd designteam) om tot bijzonder waardevolle prototyping te komen. Als we er in zouden slagen om dit traject verder te stroomlijnen en te standaardiseren heeft dit potentieel om breed uitgerold te worden in andere contexten en op een bredere schaal. Er zijn twee trajecten:

• Light: Handleiding/toolbox voor do-it-yourself design thinking. Ervaring is hierin wel een belangrijke factor.
• Full: Facilitator inhuren om het traject te begeleiden. Hierbij stelt zich een financieringsprobleem.

Myriam Heeremans: We hebben met enkele ondernemers geprobeerd een business model canvas op te maken, maar dan was het voor de ondernemers moeilijk om te zien wat zij er uit konden halen. Daarom hebben zij afgehaakt. Dat heeft me een beetje aan het twijfelen gebracht of een probleem dat door een bedrijf of ondernemer wordt aangebracht wel geschikt is om er volgens de methode van de LLW-hubs aan te werken. Waar zit de meerwaarde voor de ondernemers? Alhoewel we wel heel overtuigd blijven van het grote belang van levenslang leren.